techspeeltuin

🌌 Aurora-status – Stadspolders, Dordrecht

Propagatie

"Propagatie" verwijst naar de manier waarop radiosignalen zich door de lucht verspreiden vanaf de zender naar de ontvanger. Dit is vergelijkbaar met hoe licht zich verspreidt van een lichtbron, of hoe geluid reist van iemand die spreekt naar iemand die luistert.

In de context van hamradio (of amateur radio) is propagatie vooral belangrijk omdat het de afstand en richting bepaalt die een radiosignaal kan afleggen. Sommige radiosignalen kunnen bijvoorbeeld "stuiteren" tussen de aarde en de ionosfeer (een deel van de atmosfeer van de aarde) waardoor ze veel verder kunnen reizen dan alleen in een rechte lijn.

Er zijn verschillende factoren die de propagatie van radiosignalen kunnen beïnvloeden, zoals het weer, de tijd van de dag, de zonneactiviteit en nog veel meer. Hamradio operatoren moeten al deze factoren in overweging nemen om hun apparatuur goed in te stellen en succesvolle communicatie te hebben.

Wereldkaart met Maximum Usable Frequencies (MUF)

Maximum Usable Frequency (MUF) is een term die gebruikt wordt in de radiocommunicatie, inclusief zendamateurs, om de hoogste radiofrequentie aan te duiden die kan worden gebruikt voor communicatie via ionosferische propagatie (reflectie of breking) over een bepaalde afstand en met een bepaalde betrouwbaarheid. In eenvoudige bewoordingen: wanneer radiozenders signalen uitzenden, kunnen deze signalen de ionosfeer - een laag in de atmosfeer van de aarde - raken en terugkaatsen naar de aarde. Dit stelt ons in staat om radio-communicatie over grote afstanden te hebben. Echter, niet alle frequenties werken op dezelfde manier. Sommige zullen beter 'stuiteren' dan andere.

De MUF is de hoogste frequentie die zal 'stuiteren' in plaats van door de ionosfeer te gaan en de ruimte in te schieten. Dit betekent dat als je een radiofrequentie wilt gebruiken om te communiceren met iemand die ver weg is, je een frequentie moet kiezen die lager is dan de MUF. Het is belangrijk om te weten dat de MUF kan variëren afhankelijk van verschillende factoren, zoals het tijdstip van de dag, het seizoen, zonneactiviteit, en de afstand tussen de zender en de ontvanger. Dit betekent dat zendamateurs voortdurend de MUF moeten inschatten en hun frequenties dienovereenkomstig moeten aanpassen.

De metingen van elk individueel station worden weergegeven als gekleurde stippen met nummers erin, zodat je kunt zien waar de informatie vandaan komt. Als een stip vervaagd is, dan heeft dat station momenteel een lage "vertrouwensscore". Tot slot toont deze kaart welke gebieden op aarde zich momenteel in daglicht bevinden en welke in duisternis zijn gehuld. Let vooral op de scheidingslijn tussen dag en nacht (de terminator, of "grijze lijn" zoals het in de zendamateurwereld wordt genoemd). Er doen zich vaak unieke propagatiemogelijkheden voor wanneer een station, of beide stations, zich bijna onder deze lijn bevinden.

Solar-Terrestrial Data 25 april 12:01

Zonne activiteit

Bron N0NBH 25 Apr 2025 1001 GMT

HF (Kortegolf 3 t/m 30 Mhz) condities

Bron N0NBH 25 Apr 2025 1001 GMT

VHF

Bron N0NBH 25 Apr 2025 1001 GMT

Signaal/Ruis

Bron N0NBH 25 Apr 2025 1001 GMT

De zon op dit moment (Timezone is Universal Time / GMT / UTC)

Bron NASA

Zonne- en Geomagnetische Componenten en hun Invloed op Radio Propagatie

1. Solarflux De Solarflux geeft de hoeveelheid radiostraling of ruis weer die de zon uitzendt op een frequentie van 2800 MHz. Het is een indicator van zonneactiviteit en kan effect hebben op de signaalsterkte in de HF band. Een hoge solarflux waarde kan duiden op verhoogde propagatie condities op HF.

2. A-Index De A-index beschrijft de geomagnetische activiteit van de aarde op dagelijkse basis. Lagere waarden duiden op rustige omstandigheden, wat doorgaans resulteert in betere HF-radio propagatiecondities.

3. K-index De K-index geeft de geomagnetische activiteit weer per drie uur. Een lage K-index kan duiden op betere HF-propagatiecondities, aangezien geomagnetische stormen deze kunnen verstoren.

4. X-Ray Het huidige röntgenniveau van de zon heeft invloed op de ionosfeer en kan de radiopropagatie beïnvloeden. X-ray uitbarstingen kunnen de D-laag van de ionosfeer ioniseren en absorptie van HF-signalen veroorzaken.

5. Zonnevlekken Het aantal zonnevlekken houdt verband met de complexiteit van het magnetische veld van de zon en de solarflux. Een hoog aantal zonnevlekken kan zorgen voor betere propagatie op hogere frequenties in de HF-band, en soms zelfs in de VHF en UHF-banden.

6. Protonflux De proton- en elektronenflux kunnen veranderingen in de ionosfeer van de aarde veroorzaken en de radiopropagatie beïnvloeden. Zonne-deeltjes kunnen bijvoorbeeld de propagatiecondities in de polaire regio's sterk beïnvloeden.

7. Aurora Poollichtactiviteit kan radiosignalen op hoge breedtegraden beïnvloeden. Hoewel het poollicht voornamelijk een visueel fenomeen is, kunnen intense aurora's zorgen voor 'aurorale propagatie' op VHF- en UHF-banden.

8. Zonnewind Een hoge snelheid van de zonnewind kan geomagnetische stormen veroorzaken die de radiopropagatie kunnen beïnvloeden, doorgaans negatief voor HF.

9. Magnetisch Veld De sterkte van het aardmagnetisch veld kan ook invloed hebben op de radiopropagatie. Veranderingen in het aardmagnetisch veld kunnen geassocieerd worden met veranderingen in radio propagatiecondities.